Với những người đã từng có thời gian tìm hiểu về khái niệm DeFi hay chung hơn là thị trường Crypto, chắc chắn, DAO không còn là điều gì quá mới mẻ. Ngày nay, DAO tồn tại trong hầu hết các hệ sinh thái Blockchain và đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc vận hành, duy trì sự ổn định của các dự án. Vậy DAO là gì? Cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.
Nội dung chính
Khái niệm về DAO
Hiểu một cách tổng quát, DAO là một tổ chức tự trị phi tập trung hay nói cách khác là một tổ chức được thiết kế để hoạt động một cách phi tập trung, độc lập và tự động trên nền tảng của Blockchain. Nếu chiếu theo thị trường tài chính thông thường, chúng ta có thể thấy DAO có nhiều điểm tương đồng với các quỹ đầu tư mạo hiểm.
Nghĩa là, DAO được thiết kế dựa trên mã nguồn mở, không có cấu trúc quản lý cụ thể hay ban quản lý giám đốc điển hình. Hiểu đơn giản thì DAO giống như một cửa hàng tự động nơi bán hàng cho bạn và dùng chính số tiền thu được từ việc bán hàng để tiếp tục nhập hàng. Tất nhiên, tất cả những hoạt động này kể cả quá trình này đều hoàn toàn được thực hiện tự động.
Ở khía cạnh người dùng, bạn cũng như những người khác cũng sẽ là những người có quyền quyết định loại mặt hàng mà “cửa hàng” trên sẽ nhập lại. Và nhờ đó, nó không cần người quản lý mà tất cả đều sẽ hoạt động theo một khuôn mẫu, trình tự được sắp xếp sẵn.
Đó là khái quát gần như toàn bộ mô hình hoạt động của DAO trên thị trường Crypto hiện nay. Sự ra đời của DAO vốn dĩ là trong thời kỳ mà Bitcoin – đồng tiền điện tử đầu tiên đang tìm cách thoát khỏi những bên trung gian trong các giao dịch tài chính của họ. Bên cạnh đó, ý tưởng để hình thành DAO chính là việc tạo ra một tổ chức, công ty có khả năng tự vận hành và duy trì hoạt động mà không cần bất kỳ sự quản lý nào.
Những yếu tố cấu thành một DAO hoàn chỉnh
Nếu nói về DAO, chắc chắn chúng ta không thể bỏ qua một trong những hệ thống đầu tiên của hình thức này chính là Bitcoin. Theo các chuyên gia, Bitcoin chính là một trong những DAO đầu tiên hoạt động với đầy đủ chức năng.
Bởi lẽ, vốn dĩ Bitcoin hoạt động theo một bộ quy tắc được lập trình sẵn, có khả năng tự động và được điều phối thông qua giao thức đồng thuận phân tán. Nhờ đó, việc sử dụng các Smart contract cũng dẫn trở nên phổ biến hơn, mang các khái niệm DAO đến gần với cộng đồng người dùng hơn.
Tuy vậy, chắc chắn không phải ai trong chúng ta cũng biết, cách thức hoạt động và các yếu tố tạo nên một DAO hoàn chỉnh nhất. Dưới đây là một số yếu tố để DAO trở nên hoàn thiện và hoạt động ổn định.
Bộ quy tắc hoạt động
Tất nhiên rồi, để bất kỳ một tổ chức DAO nào có thể hoạt động một cách hoàn hảo, trơn tru nhất, chắc chắn không thể thiếu đi một bộ quy tắc hoạt động cần thiết. Với bộ quy tắc được lập trình sẵn và mã hóa dưới dạng smart contract tồn tại trên Internet. Nhờ đó, nó có thể điều phối gần như toàn bộ các hoạt động của một DAO mà không cần con người can thiệp. Tuy vậy, một số bộ quy tắc hoạt động thế hệ cũ, với việc chưa được cập nhật các chương trình mới nhất, đôi khi vẫn cần con người can thiệp để xử lý các tác vụ mà nó không thể tự thực hiện.
Vốn
Sau khi thiết lập các quy tắc hoạt động, DAO sẽ đi vào giai đoạn cấp vốn. Nên nhớ rằng, đây là giai đoạn tối quan trọng bởi 2 lý do sau:
- Tương tự như bất kỳ tổ chức nào, để duy trì hoạt động, DAO cần một nguồn tài sản nội bộ. Trong trường hợp này cụ thể sẽ là các token gốc có thể được sử dụng bởi tổ chức cho các hoạt động bên trong của nó
- Bằng cách đầu tư vào DAO, người dùng sẽ có quyền biểu quyết và tham gia vào quá trình quản lý, điều hành hoạt động của DAO.
Cơ chế đồng thuận
Một khi thời gian cấp vốn đã kết thúc và DAO đi vào hoạt động, toàn bộ các quá trình nội tại đều sẽ được thực hiện một cách tự động, độc lập và không bị kiểm soát bởi cả những người phát triển ra nó. Tất cả những quy tắc và giao dịch cũng sẽ được ghi lại trong Blockchain một cách công khai. Điều này sẽ giúp DAO trở nên minh bạch, đáng tin hơn.
Ngoài ra, tất cả những hoạt động này đều sẽ được quyết định và thực hiện thông qua cơ chế đồng thuận. Những người đã có cổ phần đóng góp trong DAO đều có quyền đưa ra những góp ý, đề xuất đến lộ trình phát triển của nó trong tương lai.
Một số ưu nhược điểm của DAO
Nhìn chung, sự ra đời của DAO chính là những nỗ lực nhằm giải quyết các vấn đề của thế hệ DeFi 1.0. Và dưới đây là một số ưu – nhược điểm của DAO theo các chuyên gia.
Ưu điểm của DAO
Nhìn chung, bản thân DAO và khái niệm của nó cũng đã là một sự tư duy mang tính cấp tiến sinh ra nhằm giải quyết những lỗ hổng của các tổ chức hiện đại. Một DAO được xây dựng hoàn hảo sẽ mang đến giải pháp không thể tốt hơn để vận hành và cấu trúc các tổ chức.
Ngoài ra, khi tham gia 1 DAO, tất cả đều bình đẳng và ngang hàng. Nhờ đó, mọi ý tưởng, sáng kiến từ bất kỳ ai cũng đều có thể được xem xét một cách công tâm nhất bởi toàn bộ tổ chức.
Không chỉ vậy, với việc bạn sẽ phải bỏ tiền ra để đề xuất và bỏ phiếu cho một quyết định nào đó trong việc vận hành DAO, điều này sẽ thúc đẩy các nhà đầu tư đưa ra quyết định chất lượng, chuẩn xác hơn thay vì tốn thời gian vào các giải pháp thiếu hiệu quả.
Cuối cùng, DAO hoàn toàn minh bạch, đây là điều cực kỳ chắc chắn. Tất cả các hoạt động giao dịch, hoạt động đề xuất đều sẽ được ghi lại trên blockchain và có thể được xem bởi bất kỳ ai. Do đó, DAO có thể đảm bảo tính công khai, công bằng của mình.
Nhược điểm của DAO
Bên cạnh những ưu điểm của mình, tất nhiên, DAO cũng có những nhược điểm cố hữu. Cụ thể, giống như hầu hết các khái niệm liên quan đến Crypto, DAO là một thứ gì đó tương đối mới mẻ với cộng đồng người dùng. Và tất nhiên, với những nước đi mang tính thời cuộc như DAO, bước đầu luôn luôn vấp phải sự chỉ trích.
Ngoài ra, một trong những vấn đề còn tồn đọng với DAO chính là vấn đề bảo mật khi DAO hoàn toàn có thể bị hack trong các cuộc tấn công từ tin tặc. Tất nhiên, nếu các đoạn mã được xây dựng chặt chẽ và cấu trúc tốt, tỷ lệ bị tấn công sẽ rất nhỏ.
Lời kết
Trên đây là tổng quan một số khái niệm cơ bản về DAO để các nhà đầu tư tham khảo. Nhìn chung, DAO vẫn còn là một hình thức khá mới mẻ với đại đa số người dùng Việt Nam. Nhưng với tiềm năng của mình, chắc chắn DAO sẽ còn phát triển hơn trong tương lai.